Jezus Chrystus poniósł mękę i śmierć za wszystkich ludzi bez wyjątku i ci, którzy korzystają ze środków zbawienia przez Niego ustanowionych, osiągną szczęście wieczne.
„A za wszystkich umarł Chrystus, aby i ci którzy żyją, już nie dla siebie żyli, ale dla tego, który dla Nich umarł i zmartwychwstał”. (II Kor. 5,15).***
Obrzędy Wielkiego Postu. Tajemnicę Odkupienia rozważa Kościół w czasie Wielkiego Postu. Przed Wielkim Postem są trzy tygodnie przedmościa. W tym okresie nabożeństwa odprawia się w kolorze fioletowym, we Mszy św. opuszcza się „Gloria”, zamiast „Ite Missa Est” mówi kapłan przy końcu Mszy św. „Benedicamus Domino”. Wielki Post rozpoczyna się w Środę Popielcową. Kapłan błogosławi w tym dniu popiół spalonych palm zeszłorocznych, posypuje nim głowy wiernych i wymawia słowa: „Pamiętaj człowiecze, że jesteś prochem i w proch się obrócisz”.
W każdą niedzielę Wielkiego Postu odprawia się w Polsce zamiast nieszporów – Gorzkie Żale, tj. rozmyślania Męki Pańskiej w pieśniach i kazania pasyjne. Nabożeństwo to rozkrzewiło się u nas szczególnie w okresie rozbiorów. W piątki Wielkiego Postu odprawia się w kościołach „Drogę Krzyżową” – rozważanie czternastu stacji Męki Pańskiej. Kto te pobożne rozmyślania w stanie łaski uświęcającej odbywa, zyskuje te same odpusty co pielgrzymi, którzy osobiście zwiedzają miejsca św. w Jerozolimie.
Wielki Tydzień zaczyna się od Niedzieli Palmowej, czyli kwietnej. Na pamiątkę triumfalnego wjazdu Jezusa Chrystusa do Jerozolimy w kościołach odbywa się święcenie palm i procesja z palmami na zewnątrz kościoła. Przy końcu procesji kapłan uderza krzyżem w zamkniętą bramę kościelną, która wówczas dopiero otwiera się i procesja wchodzi do kościoła. Przypomina to, że niebo było zamknięte dla ludzi i dopiero Jezus Chrystus otworzył je nam swoją męką i śmiercią na krzyżu. Podczas Mszy św. kapłan czyta przed Ewangelią św. Pasję, czyli opis Męki Pańskiej według św. Mateusza Ewangelisty. Podobną Pasję czyta kapłan w Wielki Wtorek – według św. Marka, w Wielką Sobotę – według św. Łukasza i w Wielki Piątek – według św. Jana. W Wielką Środę, Czwartek i Piątek odprawia się po południu w większych kościołach przy zasłoniętych oknach tzw. Ciemną Jutrznię, tj. część brewiarza kapłańskiego przypadającą na Wielki Czwartek, Piątek i Sobotę.
W Wielki Czwartek obchodzi Kościół pamiątkę radosną: ustanowienia Najśw. Sakramentu oraz bolesną: pojmania Jezusa Chrystusa, zasądzenia Go na śmierć przez Kaifasza i znęcania się nad Nim w ciemnicy. Dlatego w tym dniu początek Mszy św. Ma charakter radosny, a kolor liturgiczny jest biały; na „Gloria” odzywają się wszystkie dzwony i dzwonki, a po „Gloria” zaś milkną aż do Wielkiej Soboty na znak smutku i żałoby liturgicznej. Podczas Mszy św. konsekruje kapłan trzy Hostie, a po Mszy św. dwie pozostałe Hostie przenosi do tzw. Ciemnicy, gdzie wierni przez cały dzień przepraszają Jezusa Chrystusa za zniewagi i dziękują za ustanowienie Najświętszego Sakramentu. Po Mszy św. na znak smutku kapłan obnaża ołtarze i usuwa z nich obrusy. Biskupi i opaci umywają w Wielki Czwartek nogi dwunastu starcom podobnie jak Jezus Chrystus umywał nogi dwunastu Apostołom. W tym dniu w czasie Mszy św. biskupi poświęcają także Oleje święte: Olej dla chorych, Olej katechumenów i Krzyżmo Święte. Uroczyste uwielbienie Najśw. Sakramentu przeniósł Kościół w XIII wieku z Wielkiego Czwartku na czwartek po niedzieli św. Trójcy, tj. na Boże Ciało.
Obrzędy Wielkiego Piątku przypominają mękę Jezusa Chrystusa, Jego śmierć na krzyżu i złożenie do grobu. Kapłan zaczyna nabożeństwo leżąc krzyżem przed ołtarzem, po czym odprawia modlitwy za wszystkich wiernych i innowierców, podkreślając w ten sposób prawdę, że Jezus Chrystus umarł na krzyżu za wszystkich ludzi. Chwilę ukrzyżowania Jezusa Chrystusa przypomina Kościół odsłaniając uroczyście krzyż z wizerunkiem Zbawiciela. Kapłan po procesji z krzyżem, klękając trzykrotnie bez obuwia, oddaje cześć Ukrzyżowanemu. Następnie Msza św. uprzednio konsekrowanych darów, przy której jest Ofiarowanie, podniesienie Hostii i Komunia św., ale nie ma tego, co stanowi istotę Ofiary Bezkrwawej, tj. Przeistoczenia. W tym dniu sam Jezus Chrystus złożył na krzyżu z siebie ofiarę krwawą. Na koniec przenosi kapłan Jezusa Chrystusa w monstrancji okrytej białą zasłoną do Bożego Grobu. Po południu w Wielki Piątek odprawia się w kościołach Ciemną Jutrznie, Drogę Krzyżową i ostatnie „Gorzkie Żale”. Nabożeństwo kończy się kazaniem pasyjnym, suplikacjami (Święty Boże) i pieśnią „Wisi na Krzyżu”.
W Wielką Sobotę rano święci Kościół symbole Zmartwychwstania Pańskiego: ogień wydobyty z krzemienia, paschał symbolizujący Chrystusa Zmartwychwstałego. Poświęca się również wodę chrzcielną – w tym dniu bowiem udzielano w pierwszych wiekach Chrztu św. katechumenom. Ceremonie Wielkiej Soboty kończą się litanią do Wszystkich Świętych i Mszą św. odprawianą w kolorze białym. W pierwszych wiekach ta Msza św. odprawiana była w nocy z soboty na niedzielę i stąd jej charakter radosny. Na pamiątkę Zmartwychwstania Pańskiego w czasie tej Mszy św. odzywają się organy i wszystkie dzwony. Po Lekcji rozbrzmiewa już radosne „Alleluja”, a po Komunii św. krótkie nieszpory wielkanocne.
Wg dekretu Św. Kongregacji Obrzędów z 9. II. 1951 r. liturgiczne obrzędy Wielkiej Soboty zostały przeniesione z godzin porannych na późne godziny nocy.
W Wielki Czwartek i Sobotę w każdym kościele odprawia się tylko jedna Msza św., w Wielki Czwartek kapłani nie odprawiający Mszy św. przyjmują razem z wiernymi Komunię św. W Wielką Sobotę pozwala Kościół przystępować wiernym do Komunii św., której udziela się tylko w czasie uroczystej Mszy św.
Wielki Post kończy się w Wielką Sobotę w południe.
(Cz. 1, II. 3 Męka i śmierć Chrystusa, s.32-34)
czytaj dalej
