239. Kiedy miłujemy siebie samych tak, jak Bóg nakazuje?

Miłujemy siebie samych tak, jak Bóg nakazuje, gdy staramy się wszystko podporządkować zbawieniu własnej duszy.
"Bo co za pożytek człowiekowi, choćby cały świat pozyskał, a na duszy swojej poniósł szkodę". (Mat. 16, 26).

***
Kto myśli o wieczności, prawdziwie miłuje siebie samego. Nie miłuje natomiast siebie samego należycie ten, kto obraża Boga, albo krzywdzi i nie miłuje bliźnich. Tak czynił Judasz, który pieniądze przeznaczone dla Jezusa i ubogich brał dla siebie. Tak czynił bogacz przedstawiony w Ewangelii, który nie miał serca dla Łazarza.
Nakaz miłości samego siebie ujęty według Ewangelii św. nie ma nic wspólnego z samolubstwem. Samolubstwo wyklucza miłość bliźniego, a miłość ewangeliczna samego siebie jest zgodna z miłością bliźniego i jest jej miarą.

(Cz. 2, II. 2 O miłości samego siebie, s.84)

O miłości samego siebie

Kto miłuje Boga należycie, będzie umiał miłować samego siebie dla Boga. Kto siebie dobrze miłuje, będzie miał miarę jak miłować bliźniego.

(Cz. 2, II. 2 O miłości samego siebie, s.83)

238. Kto grzeszy brakiem miłości do Boga?

Brakiem miłości do Boga grzeszy ten, kto:
1. przykazań Boskich nie zachowuje wcale albo tylko z niechęcią i niedbale,
2. zamiast wdzięczności okazuje Bogu obojętność, wzgardę lub nienawiść.

***
Nienawiść względem Boga, najlepszego Ojca i Dobroczyńcy, jest największym ze wszystkich grzechów.
Należy służyć Bogu nie z bojaźni kar, jakie czekają niedbałych, i nie dla korzyści własnej, ale z chęci podobania się Bogu i uwielbienia Go. Z miłości ku Bogu należy unikać nie tylko grzechów ciężkich, ale i powszednich.
"Bóg mój i wszystko moje" - mawiał św. Franciszek z Asyżu i uczył, że najuboższy człowiek jest bardzo bogaty, jeśli samego Boga posiada.

(Cz. 2, II. 1 Grzechy przeciwko miłości Boga, s.83)

237. Dlaczego powinniśmy Boga miłować nade wszystko?

Powinniśmy Boga miłować nade wszystko, ponieważ:
1. Bóg jest sam w sobie nieskończenie doskonały, a dla nas jest Ojcem najlepszym i Dobroczyńcą największym (miłość doskonała).
2. Bóg żąda od nas miłości pod grozą wiecznego potępienia (miłość wystarczająca).
"Jeśli kto nie miłuje Pana naszego Jezusa Chrystusa, niech będzie przeklęty". (I Kor. 16, 27).

(Cz. 2, II. 1 Miłość Boga, s.83)

236. Jak powinniśmy miłować Boga?

Boga powinniśmy miłować nade wszystko, tj. zgodzić się raczej na utratę wszystkiego, niż Boga grzechem ciężkim obrazić.
Najdoskonalsza jest taka miłość Boga, która skłania człowieka do unikania nawet grzechów powszednich. Dla osiągnięcia zbawienia nie tylko należy wystrzegać się wielkich grzechów, ale z miłości do Boga czynić zawsze to, co się Bogu najwięcej podoba.

Gdy Boga miłujemy nade wszystko - dla Niego samego, wtedy miłość nasza ku Bogu staje się doskonała.
Gdy miłujemy Boga tylko dlatego, że się spodziewamy nagrody od Niego za naszą miłość, a boimy się wiecznej kary, miłość nasza jest mniej doskonała, ale wystarczająca do zbawienia. Tak niedoskonale miłowali Jezusa Chrystusa z początku Apostołowie, gdy pytali, jaką nagrodę otrzymają za miłość ku Niemu.

(Cz. 2, II. 1 Miłość Boga, s.82-83)

235. Wymień dwa najważniejsze przykazania.

Najważniejsze przykazania brzmią następująco:
"Będziesz miłował Pana Boga twego ze wszystkiego serca twego i ze wszystkiej duszy twojej i ze wszystkiej myśli twojej. To jest największe i pierwsze przykazanie. A drugie podobne jest jemu:
Będziesz miłował bliźniego twego jako siebie samego". (*Mat. 22, 37-39).

"I gdybym miał dar proroctwa, znał wszystkie tajemnice i posiadał wszelką wiedzę, a wiarę miałbym taką, iżbym przenosił góry, a miłości bym nie miał, niczym nie jestem". (I Kor. 13, 2).
"Jeśli mnie miłujecie, zachowujcie przykazania moje". (Jan 14, 15)

(Cz. 2, II. 1 Dwa najważniejsze przykazania, s.82)

O miłości Boga

Dziesięć przykazań Bożych da się sprowadzić do dwóch podstawowych przykazań - miłości Boga i bliźniego, dlatego Jezus Chrystus w rozmowie z uczonym żydowskim powiedział: "Na tych dwóch przykazaniach całe Prawo zawisło i prorocy". (Mat. 22, 40).

Trzy pierwsze przykazania odnoszą się do miłości Boga, a dalsze siedem do miłości bliźniego i siebie samego. W ten sposób dziesięć przykazań Bożych możemy streścić w dwóch przykazaniach miłości.
Miłość chrześcijańska wynika nie tylko z uczucia, ale przede wszystkim jest aktem woli, która nas skłania do trwałego dążenia ku świadomie wybranemu przedmiotowi naszej miłości, aby go poznać i z nim się zjednoczyć.
Tak pojęta czynna miłość Boga jest dla chrześcijanina pobudką wszelkich czynów i celem całego życia. Z miłości tej wypływa chrześcijańska miłość samego siebie i bliźniego. Miłość Boga jest też źródłem wszystkich cnót i podstawą wzajemnego, braterskiego współżycia ludzi.

"Miłość do Boga jest sprawą najwyższą i najdostojniejszą w rzędzie wartości moralnych; ale miłość bliźniego jest sprawą najbliższą i najpierwszą jeśli chodzi o praktykę życia moralnego". (Św. Tomasz. Summa Teol. I-II 68-8-2)

(Cz. 2, II. O przykazaniach miłości Boga i bliźniego, s.81)

Powtórzenie dekalogu

Będę zawsze sumiennie spełniał przykazania Boże, bo je nadał Bóg Ojciec i potwierdził Jezus Chrystus, który mnie przez mękę i śmierć swoją wywiódł z niewoli szatana.
1. Bogu jednemu będę oddawać najwyższą cześć duszą i ciałem.
2. szanować będę zawsze imię Boże.
3. pamiętać będę szczególnie o tym, by dni święte święcić.
4. Szanować, miłować i słuchać będę tych, co mi miejsce boga na ziemi zastępują, tj. rodziców i przełożonych.
5. Dbać zawsze o zdrowie ciała i duszy - tak własnego jaki bliźniego.
6. i 9. Będę czysty w myślach, mowie i uczynku.
7. i 10. Szanować będę zawsze mienie swoje i cudze.
8. Mówić będę prawdę i szanować sławę bliźnich.

(Cz. 2, I. 8, s.81)

234. Do czego obowiązany jest oszczerca?

Oszczerca obowiązany jest:
1. przeprosić Boga,
2. oszczerstwo odwołać,
3. wielką szkodę wynagrodzić.

***
Kto oczernił bliźniego publicznie (w gazecie lub na zgromadzeniu) powinien też publicznie odwołać i przyznać się, że kłamał.

Człowiek z charakterem ma wstręt do kłamstwa, które jest cechą tchórzy. Człowiek szanujący się mówi prawdę i ponosi konsekwencję swych czynów, przeto gdy zawinił, nie usiłuje kłamstwem zrzucić z siebie kary. Kłamstwo jest źródłem wielu grzechów i wad i podrywa wszelki szacunek i zaufanie wobec tego, który się kłamstwem posługuje.

"Niechże tedy mowa wasza będzie: tak, tak; nie, nie". (Mat. 5, 37)

(Cz. 2, I. 8 Oszczerstwo, s.80 - 81)

233. Kto grzeszy oszczerstwem?

Oszczerstwem grzeszy, kto podaje do wiadomości innym zmyślone złe intencje i winy bliźniego lub rzeczywiste winy powiększa.

(Cz. 2, I. 8 Oszczerstwo, s.80)

232. Co powinien zrobić obmówca?

Obmówca powinien:
1. przeprosić Boga,
2. sławę bliźniego naprawić,
3. wszelką szkodę wynagrodzić.

***
Sławę bliźniego można naprawić mówiąc o nim dobrze, by zatrzeć ujemną o nim opinię - szkodę trzeba naprawić nawet pieniężnie, gdy ktoś przez naszą obmowę stracił pracę. Słuchanie obmowy, a tym bardziej dopytywanie się o szczegóły, jest również grzechem przeciwko ósmemu przykazaniu.

Należy wystrzegać się też plotkarstwa, tj. powtarzania krzywdzących sądów o bliźnich, obelg, tj. znieważania bliźniego w oczy czynem czy słowem. Za obelgę, czyli potwarz, należy bliźniego przeprosić wobec tych, przy których go obraziliśmy.

Należy również unikać podejrzewania bliźnich w myślach lub posądzania w rozmowie z innymi o złe czyny i intencje bez dostatecznej podstawy.

(Cz. 2, I. 8 Obmowa, s.80)

231. Kto grzeszy obmową?

Obmową grzeszy, kto niepotrzebnie wyjawia komuś prawdziwe, ale nieznane grzechy lub wady drugiego.

***
Wyjawić cudze wady lub błędy można tylko tym, którzy mają obowiązek czuwania nad błądzącym, i tylko wtedy, gdy celem wyjawienia wad lub błędów jest przeszkodzenie złu - można też np. w sądzie dla słusznej własnej lub cudzej obrony wyjawić cudze winy.

(Cz. 2, I. 8 Obmowa, s.80)

230. Co szkodzi ludziom na dobrej sławie?

Na dobrej sławie szkodzi ludziom:
1. obmowa i oszczerstwo,
2. niesłuszne podejrzanie i posądzenie,
3. obelga,
4. plotkarstwo.

***
Wszystkim ludziom należy okazywać zaufanie, nikogo pochopnie nie potępiać, chyba że tego potępienia domaga się dobro innych.

(Cz. 2, I. 8 Kłamstwo, s.79 - 80)

229. Kto grzeszy kłamstem?

Kłamstwem grzeszy ten, kto umyślnie wprowadza drugich w błąd.

***
Kłamstwo jest grzechem wobec Boga, który jest samą prawdą, wobec tego, który kłamie, bo paczy jego charakter, i wobec wszystkich ludzi, bo zatruwa atmosferę ludzkiego współżycia, podrywa zaufanie i osłabia więź miłości społecznej. Kłamstwo jest nadużyciem daru myśli i mowy ludzkiej, które winny służyć prawdzie.

Rodzajem kłamstwa jest pochlebstwo i wszelka obłuda, czyli kłamstwo popełniane czynem (udawanie lepszego, niż się jest). Kłamstwo żartobliwe nie jest grzechem, natomiast kłamstwo "usłużne" (w czyjeś obronie) jest grzechem, a jeszcze cięższym grzechem jest kłamstwo złośliwe w celu zaszkodzenia komuś na sławie.

(Cz. 2, I. 8 Kłamstwo, s.79)

228. Czego zabrania Bóg w ósmym przykazaniu?

"Nie mów fałszywego świadectwa
przeciw bliźniemu swemu".

W ósmym przykazaniu zabrania Bóg kłamstwa i wyrządzania szkody na dobrej sławie bliźniemu i sobie oraz zdradzania powierzonej sobie tajemnicy osobistej, zawodowej lub państwowej.
Wynika zatem z ósmego przykazania, że należy mówić prawdę i szanować godność i sławę bliźniego.
"Lepsze jest imię dobre niż wielkie bogactwa". (Przyp. 22, 1).
"Obrzydliwością są Panu wargi kłamliwe". (Przyp. 12, 22).

(Cz. 2, I. 8 Nakaz mówienia prawdy, s.79)

227. Do czego zobowiązaniy jest ten, kto komukolwiek wyrządził szkodę na mieniu albo przywłaszczył sonie dobro publiczne lub prywatne?

Kto komukolwiek wyrządził szkodę na mieniu albo przywłaszczył sonie dobro publiczne lub prywatne, obowiązany jest:
1. przeprosić Boga,
2. przywłaszczoną rzecz oddać,
3. szkodę wynagrodzić.

***
Dóbr naszych używać mamy: na chwałę Boga, dla dobra własnego i dla dobra bliźnich. Należy zawsze pamiętać o tym, że przed Bogiem jako prawdziwym właścicielem wszystkich dóbr jesteśmy odpowiedzialni za sposób użytkowania posiadanego przez nas mienia. Oprócz obowiązku szanowania cudzego mienia - z siódmego przykazania wynika również nakaz szanowania czasu bliźniego. Wszelkie marnotrawstwo czasu swojego i innych sprzeciwia się temu przykazaniu.
Należy wystrzegać się zarówno marnotrawstwa jak i skąpstwa. Grzeszną chciwością jest chęć wzbogacenia się bez pracy przez różne spekulacje, wtedy bowiem zawsze stratę ponosi społeczeństwo. Grzesznym marnotrawstwem czasu i grosza są także zawsze gry hazardowe.

(Cz. 2, I. 7 Zadośćuczynienie Bogu i bliźnim, s.78 - 79)

226. Kto niewłaściwie używa swoich własnych dóbr materialnych i swych sił?

Niewłaściwie używa swoich własnych dóbr materialnych i swych sił ten, kto:
1. mało lub wcale nie pracuje,
2. swoje dobra materialne trwoni bez pożytku dla siebie i innych.

Przeciwko siódmemu i dziesiątemu przykazaniu grzeszy także ten, kto:
1. nie oddaje rzeczy znalezionych lub pożyczonych,
2. rzeczy skradzione przechowuje lub kupuje,
3. bierze wygórowaną należność za towary (lichwiarstwo towarowe, czyli paskarstwo),
4. dopuszcza się zbrodni podpalenia lub rabunku,
5. niesumiennie wykonuje pracę, do której się zobowiązał,
6. niesprawiedliwie procesuje się (pieniactwo),
7. zatrzymuje zasłużoną zapłatę pracownikom (grzech o pomstę do nieba wołający),
8. w jakikolwiek sposób niszczy cudzą własność,
9. fałszuje kontrakty, testamenty, świadectwa itp.,
10. odmawia i oczernia bliźnich i pozbawia ich przez to zarobku,
11. będąc na urzędzie bierze łapówki lub popełnia defraudacje albo w jakikolwiek inny sposób szkodzi dobru ogólnemu.

Przywłaszczenie sobie dobra publicznego jest grzechem szczególnie ciężkim, gdyż przez to krzywdzimy nie tylko poszczególnych ludzi, ale całe społeczeństwo.

***
Cudzej własności nie wolno nikomu zatrzymywać. Do odpuszczenia grzechu konieczne jest zwrócenie cudzej własności lub przynajmniej zobowiązanie uczynienia tego przy najbliższej możliwości. Trzeba oddać cudzą własność wraz z dorobkiem temu, komu się prawnie należy, a tylko wtenczas, gdy właściciel jest nieznany, należy ten rzecz oddać na cele dobroczynne. Kto nie potrafi oddać wszystkiego na raz, powinien oddawać częściami. Zwolnić od zwrotu może ten, kogo pokrzywdziliśmy. Cudzą rzecz można oddać potajemnie pocztą, przez spowiednika itp.

(Cz. 2, I. 7 Grzechy przeciwko tym przykazaniom, s.77 - 78)

225. Kto grzeszy przywłaszczaniem sobie cudzego mienia i naraża innych na straty?

Przywłaszczaniem sobie cudzego mienia i narażaniem innych na straty grzeszy ten, kto:
1. kradnie, tj. zabiera potajemnie cudzą rzecz,
2. rabuje, tj. zabiera cudzą rzecz przemocą,
3. oszukuje innych w jakikolwiek sposób,
4. świadomie zatrzymuje cudzą własność,
5. umyślnie w jakikolwiek sposób niszczy cudze mienie.

(Cz. 2, I. 7 Grzechy przeciwko tym przykazaniom, s.77)

224. Czego zabrania Bóg w siódmym i dziesiątym przykazaniu i jaki nakaz z tych przykazań wynika?

"Nie kradnij". - "Nie pożądaj
żadnej rzeczy bliźniego swego."

W siódmym i dziewiątym przykazaniu zabrania Bóg przywłaszczać sobie a nawet pożądać dóbr materialnych zarówno publicznych jak i należących do osób prywatnych, narażać kogokolwiek na straty lub źle używać swego własnego mienia i sił, nakazuje zaś szanować własność społeczną i cudzą - prywatną, a swojej własności dobrze używać.

***
Siódme i dziesiąte przykazanie poucza zatem człowieka o jego stosunku do dóbr materialnych i uczciwych sposobach ich pomnażania i używania.

Praca i oszczędność są głównymi sposobami pomnażania mienia wspólnego - narodowego i prywatnego.

Trud i ciężar pracy jest wprawdzie karą za grzech pierworodny, ale praca sama w sobie jest źródłem błogosławieństwa Bożego, łaski Bożej i doczesnego szczęścia człowieka. Przez pracę dochodzimy do zasługi u Boga, jeśli pracujemy w stanie łaski uświęcającej i w dobrej intencji. Praca tak pojęta jest współdziałaniem człowieka z dziełem odkupienia ludzkości przez Jezusa Chrystusa. Praca zabezpiecza człowieka od pokus, daje radość i zadowolenie wewnętrzne, zdrowie duszy i ciała oraz dobrobyt potrzebny do rozwoju człowieka.

(Cz. 2, I. 7 Nakaz poszanowania mienia społecznego, cudzego i własnego, s.76 - 77)

223. Co powinniśmy czynić, aby ustrzeć się grzechów nieczystych?

Aby ustrzec się grzechów nieczystych powinniśmy:
1. unikać towarzystwa ludzi bezwstydnych, strojów, zabaw, tańców nieprzyzwoitych i nie czytać książek o treści pornograficznej,
2. nie próżnować i zachowywać umiarkowanie w jedzeniu i piciu,
3. nie przypatrywać się rzeczom nieskromnym,
dbać o higienę myśli i wyobrażeń,
5. wyrabiać siłę rządzenia instynktami i odruchami natury,
6. pamiętać, że Bóg jest wszędzie i wszystko widzi,
7. rozumieć wartość cnoty czystości i modlić się o pomoc w jej zachowaniu,
8. często i godnie przystępować do Komunii św.

"Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą." (Mat. 5, 8)

***
Błędne jest szeroko rozpowszechnione mniemanie, zgodnie z którym młodość ma swoje prawa i musi się wyszumieć. Praktykowanie cnoty czystości płynie nie z pogardy dla życia fizycznego człowieka, ale z szacunku dla ciała i z miłości Boga, który życie ludzkie swymi prawami uregulował. Tylko przy poszanowaniu tych praw i w oparciu o cnotę czystości może panować między kobietą a mężczyzną wzajemny prawdziwy szacunek. Każdy młody człowiek powinien żyć w czystości, jeśli chce być fizycznie i moralnie zdrowy, dla szczęścia własnego i dobra społeczeństwa.
Szczególnie ciężkim grzechem nieczystym, przeciwnym naturze, jest grzech sodomski, wołający o pomstę do nieba.

(Cz. 2, I. 6 Sposoby zachowania czystości, s.76)

222. Jakie zgubne skutki sprowadzają grzechy nieczyste?

Grzechy nieczyste:
1. hańbią i poniżają godność człowieka,
2. sprowadzają choroby, skracają życie i zatruwają spokój rodzin,
3. sprowadzają kary Boże na jednostki, rodziny i całe narody.

(Cz. 2, I. 6 Nakaz zachowania cnoty czystości, s.75)

221. Kto grzeszy przeciwko wstydliwości i czystości?

Przeciwko wstydliwości i czystości grzeszy ten, kto:
1. wzbudza myśli bezwstydne i nie przeciwstawia się im,
2. prowadzi rozmowy bezwstydne i używa słów plugawych,
3. popełnia czyny bezwstydne.

"A rozpusta i wszelka nieczystość albo chciwość niech nie będą nawet wspominane między wami jak przystoi świętym." (Efez. 5, 3).

(Cz. 2, I. 6 Grzechy przeciwko cnocie czystości, s.75)

220. Czego zabrania Bóg w szóstym i dziewiątym przykazaniu i jaki nakaz z tych przykazań wynika?

"Nie cudzołóż". "Nie pożądaj
żony bliźniego swego".

W szóstym i dziewiątym przykazaniu zabrania Bóg wszelkiej nieczystości i niewstydliwości, a pokazuje żyć w czystości odpowiedniej każdemu stanowi.

(Cz. 2, I. 6 Nakaz zachowania cnoty czystości, s.75)

219. Kto szkodzi sobie na życiu i zdrowiu?

Szkodzi sobie na życiu i zdrowiu ten, kto sobie sam życie obiera, skraca lub naraża się na niebezpieczeństwo bez uzasadnionej przyczyny.
Samobójca szczególnie ciężko grzeszy przeciwko:
1. Bogu, bo tylko Bóg jest Panem naszego życia i śmierci,
2. duszy własnej, którą naraża na potępienie wieczne,
3. rodzinie, bo ją pogrąża w smutku, a nieraz pozbawia środków utrzymania,
4. ojczyźnie i społeczeństwu, którego powinien być pożytecznym członkiem.

***
Skraca sobie życie, kto je i pije nieumiarkowanie, nadużywa alkoholu, tytoniu itd. Picie trunków, zwłaszcza wódki, a co gorsza używanie narkotyków, rujnuje zdrowie ciała i ducha, jest źródłem wielu grzechów, mści się za rodziców na dzieciach, wiedzie do zguby społeczeństwa i narody. Często dzieci pijaków są kalekami fizycznymi i umysłowymi.

Kościół odmawia samobójcy pogrzebu chrześcijańskiego, jeżeli czyn ten popełnił świadomie, a nie w stanie umysłowej niepoczytalności, i jeśli przed śmiercią nie dawał żadnych oznak żalu za grzechy.

(Cz. 2, I. 5 Grzechy cudze, s.74-75)

218. Co powinien uczynić ten, kto bliźniemu zaszkodził na duszy lub na ciele?

Kto bliźniemu zaszkodził na duszy lub na ciele powinien:
1. Boga przeprosić,
2. wyrządzoną bliźniemu krzywdę naprawić, a szkodę wynagrodzić.

(Cz. 2, I. 5 Grzechy cudze, s.74)

217. Kto szkodzi bliźniemu na duszy?

Na duszy szkodzi bliźniemu ten, kto go gorszy, czyli słowem albo przykładem do grzechu pociąga.
"Biada światu za zgorszenia". (Mat. 18, 7).
Kto drugich pobudza do złego, ma udział w grzechu cudzym i obowiązany jest szkodę naprawić.

Grzechów cudzych jest dziewięć:
1. namawiać do grzechu,
2. nakazywać bliźniemu grzeszyć,
3. zezwalać na grzech bliźniego,
4. pobudzać do grzechu,
5. pochwalać grzech drugiego,
6. milczeć, gdy ktoś grzeszy,
7. nie karać grzechu,
8. pomagać do grzechu,
9. usprawiedliwiać grzech cudzych.

(Cz. 2, I. 5 Grzechy cudze, s.74)

216. Kto szkodzi bliźniemu na życiu i zdrowiu?

Na życiu i zdrowiu szkodzi bliźniemu ten, kto:
1. bije go, rani, życie mu skraca lub odbiera,
2. nienawidzi go, martwi, przezywa go lub przeklina

***
Nie należy dopuszczać gniewu do swojego serca, a wobec człowieka rozgniewanego należy postępować łagodnie. Gniew pobudza do kłótni i bójek.

"Każdy, kto nie miłuje brata swego mordercą jest". (I Jan, 3, 15).

Umyślne zabójstwo jest grzechem ciężkim wołającym o pomstę do nieba. W wielu diecezjach mordercę może rozgrzeszyć tylko biskup. Szczególnie ciężkim grzechem przeciw piątemu przykazaniu jest zabijanie dzieci nienarodzonych. Kościół broniąc dobra rodziny, społeczeństwa i dzieci padających ofiarą tego grzechu przeciwko naturze, karze go wykluczeniem z Kościoła, czyli ekskomuniką. (Ustawodawstwo świeckie pociąga do odpowiedzialności sądowej popełniających tę zbrodnię).

"Głos krwi brata twojego woła do Mnie z ziemi". (I Mojż. 4, 10). Odebranie życia ludzkiego usprawiedliwić może jedynie obrona Ojczyzny przez żołnierza na wojnie, wymiar sprawiedliwości dla ukarania zbrodni, obrona własnego życia, jeśli inaczej ratować się nie można.

Poza tymi wyjątkowymi wypadkami nie wolno pod żadnym pozorem skracać życia ludzkiego. Eutanazja, czyli odebranie życia cierpiącym, nieuleczalnie chorym, jest niedopuszczalna z punktu widzenia moralności katolickiej. Nie wolno też dręczyć nawet zwierząt.

(Cz. 2, I. 5 Grzechy przeciwko temu przykazaniu, s.73)

215. Czego zabrania Bóg w piątym przykazaniu i jaki nakaz z tego przykazania wynika?

"Nie zabijaj"

W piątym przykazaniu zabrania Bóg szkodzić na ciele i na duszy tak bliźniemu jak i samemu sobie, a nakazuje troszczyć się o zdrowie i rozwój duchowy oraz cielesny tak swój jak i bliźnich.

***
Najcenniejszym darem naturalnym, jaki Bóg dał człowiekowi, jest życie i zdrowie. Nie my, ale Bóg jest panem naszego życia i zdrowia. Według nauki katolickiej ciało i dusza tworzą człowieka, należy więc dbać zarówno o duszę jak o ciało. Ciało razem z duszą ma zbierać zasługi na niebo, ono też ma być kiedyś uwielbione i wziąć razem z duszą udział w szczęśliwości wiecznej. Dlatego też jest obowiązkiem chrześcijanina starannie dbać o swoje ciało i zdrowie. Na straży życia i zdrowia ludzkiego postawił Bóg piąte przykazanie. Określa ono stosunek katolika do wojny. W zasadzie każda wojna sprzeciwia się piątemu przykazaniu, chociaż słuszna obrona może ją usprawiedliwić. W szczególnej sprzeczności z nakazem "nie zabijaj" stoi wojna posługująca się bronią masowego zniszczenia. Encyklika papieska "Mirabile illud" z grudnia 50 r. nawołuje do zgody między narodami i zaleca modlitwy o pokój na całym świecie.

Także Dostojny Episkopat Polski w piśmie do Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju z dn. 18. XI. 50 r. stwierdza, "że wysiłki w kierunku pokojowego i sprawiedliwego rozwiązania zagadnień międzynarodowych zasługują w całym społeczeństwie na poparcie".

(Cz. 2, I. 5 Nakaz poszanowania swego życia i życia bliźniego, s.72-73)

214. Kiedy nie wolno słuchać rodziców i przełożonych?

Nie wolno słuchać rodziców i przełożonych wtedy, gdy nakazują to, co jest złem lub do złego prowadzi.
"Bardziej trzeba słuchać Boga, aniżeli ludzi". (Dz. Ap. 5, 29).
Czwarte przykazanie nakłada także obowiązki na rodziców i przełożonych:

Rodzice powinni:
1. miłować swe dzieci i po chrześcijańsku, a zatem dbać o ich rozwój duchowy i fizyczny oraz doskonalenie się,
2. dbać o ich religijne wychowanie, utrzymanie ich i wykształcenie,
3. dawać im dobry przykład,
4. karać, gdy na to zasłużą, ale z rozwagą i umiarkowaniem.

Przełożeni wobec podwładnych powinni:
1. w umówionym czasie dać zapłatę, jaka im się należy,
2. obchodzić się z nimi sprawiedliwie i troszczyć się o ich potrzeby,
3. pomagać, by prowadzić życie moralne.

Zatrzymanie należnej zapłaty pracownikom jest grzechem szczególnie ciężkim, wołającym o pomstę do nieba.

(Cz. 2, I. 4 Stosunek do opiekunów i zwierzchników, s.72)

213. Kogo powinniśmy szanować i słuchać podobnie jak rodziców?

Podobnie jak rodziców powinniśmy szanować i słuchać: opiekunów, nauczycieli, zwierzchników zarówno duchownych jak i świeckich.
Dzieci powinny w ogóle szanować starszych.

(Cz. 2, I. 4 Stosunek do opiekunów i zwierzchników, s.71)

212. Kiedy dzieci grzeszą przeciwko czwartemu przykazaniu?

Dzieci grzeszą przeciwko czwartemu przykazaniu:
1. gdy okazują rodzicom brak uszanowania i miłości, życzą im czegokolwiek złego, gdy swymi postępkami pobudzają ich do gniewu i martwią lenistwem, gdy rodzicom dokuczają, w potrzebie ich nie wspierają i nie modlą się za nich,
2. gdy są wobec rodziców nieposłuszne i na rozkazy rodziców narzekają.

(Cz. 2, I. 4 Grzecy przeciwko temu przykazaniu, s.71)

211. Kiedy dzieci okazują rodzicom należne posłuszeństwo?

Dzieci okazują rodzicom należne posłuszeństwo, gdy ich życzenia i rozkazy chętnie wykonują.

(Cz. 2, I. 4 Nakaz czci rodziców, s.71)

210. Kiedy dzieci kochają rodziców?

Dzieci kochają rodziców, gdy modlitwą, myślą, słowem i czynem starają się im odwdzięczyć za dobrodziejstwa od nich doznane.

(Cz. 2, I. 4 Nakaz czci rodziców, s.71)

209. Dlaczego dzieci powinny szanować rodziców?

Dzieci powinni szanować rodziców, ponieważ zależność ich od rodziców jest ustanowiona przez Boga i oni po Bogu są największymi ich dobroczyńcami jako ci, którzy dali im życie i wychowanie.

(Cz. 2, I. 4 Nakaz czci rodziców, s.71)

208. Co nakazuje Bóg w czwartym przykazaniu?

W czwartym przykazaniu nakazuje Bóg szanować, miłować i słuchać rodziców oraz pomagać im, gdy znajdują się w potrzebie.
"Synowie, bądźcie posłuszni rodzicom we wszystkim, bo to się podoba Panu". (Kol. 3, 20).
"Przeklęty kto nie czci ojca swego i matki". (V Mojż. 27, 16).

***
Czwarte przykazanie odnosi się w pierwszym rzędzie do rodziców, a następnie do tych, którzy zastępują rodziców, tj. do opiekunów, nauczycieli i zwierzchników.

(Cz. 2, I. 4 Nakaz czci rodziców, s.70-71)

207. Jak Kościół zaleca święcić dzień święty?

Oprócz obowiązkowego uczestniczenia we Mszy św. i wstrzymywania się od prac, Kościół w dzień święty zaleca wiernym:
1. brać udział w nabożeństwach popołudniowych,
2. przystępować do Sakramentów św.,
3. pełnić dobre uczynki, np. odwiedzać chorych,
4. pogłębiać swą wiedzę religijną przez studia i lekturę książek katolickich.

***
Niedziela jest dniem Trójcy Przenajświętszej, przypomina stworzenie świata, Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa i Zesłanie Ducha Świętego. Wielu ludzi zapomina w niedzielę i święta o Mszy św. i o służbie Bożej, a uważa niedzielę jedynie za dzień imprez, gier, wyczynów sportowych, wycieczek lub zawodów, podczas gdy używanie tych godziwych rozrywek jest słuszne, jeżeli nie przeszkadza wypełnianiu obowiązków wobec Boga. Jest wielu takich, dla których niedziela wolna od obowiązkowej pracy staje się dniem pijaństwa, karciarstwa i grzesznych rozrywek.

Niedziela powinna być dniem świątecznym, dniem mszy św. i wedle możności Komunii św., pogłębienia religijno - moralnego życia, a zarazem dniem odpoczynku i serdecznego współżycia ze swą rodziną.

(Cz. 2, I. 3 Zalecenia Kościoła, s.70)

206. Jak powinniśmy dzień święty święcić?

Dzień święty mamy święcić w następujący sposób:
1. uczestniczyć w całej Mszy św. a w miarę możliwości i w kazaniu.
2. wstrzymywać się od prac wykonywanych z chęci zysku, jeśli ich wykonanie nie jest koniecznie potrzebne.

***
Udział we Mszy św. w niedzielę i święta obowiązuje pd grzechem ciężkim każdego katolika, który ukończył 7-my rok życia. Od obowiązku tego mogą zwolnić tylko ważne przyczyny
Dozwolone jest w niedzielę wykonywanie prac dla chwały Bożej, z konieczności, dla ratowania bliźnich w nieszczęściu, np. podczas pożaru, powodzi itp. Konieczne mogą być prace w gospodarce, przy żniwach, w fabrykach, których w niedzielę zatrzymać nie można, na kolei itd.
"Sześć dni pracować będziesz i pełnić wszystkie roboty twoje a siódmy dzień jest dniem odpoczynku Pana. Nie będziesz weń czynił żadnej roboty ani służebnik twój, ani służebnica twoja". (V Mojż 5, 13)
"Czyż który z was, jeśliby miał tylko jedną owcę, a ta wpadłaby mu do dołu w dzień sobotni, nie uchwyci jej i nie wydobędzie?"
Praca wykonywana bez potrzeby w niedzielę przez czas dłuższy (około dwóch godzin) jest grzechem ciężkim.

(Cz. 2, I. 3 Nakaz święcenia dni świętych, s.70)

205. Co nakazuje Bóg w trzecim przykazaniu?

"Nie będziesz brał imienia
Pana Boga twego nadaremno".

W trzecim przykazaniu Bóg nakazuje, abyśmy dni święte, czyli Jemu poświęcone, przeznaczali na oddawanie czci Bogu i odpoczynek.
"Przez sześć dni czynił Pan Bóg niebo i ziemię, a odpoczął dnia siódmego i błogosławił Pan dniowi sobotniemu i poświęcił go". (II Mojż. 20, 11).

(Cz. 2, I. 3 Nakaz święcenia dni świętych, s.69)

204. Co znaczy przysięgać?

Przysięgać znaczy uroczyście wezwać Boga na świadka, że się mówi prawdę lub że się dotrzyma tego, co się przyrzeka.
"Będziesz przysięgać:... w prawdzie i w sądzie i w sprawiedliwości". (Jer. 4,2).

***
Krzywoprzysięstwo i niedotrzymanie ślubu jest wielkim grzechem wobec Boga. Krzywoprzysięzca wzywając uroczyście Boga na świadka czyni Go niejako wspólnikiem swego kłamstwa i udaremnia ostatni sposób dojścia do prawdy. Gdy ktoś zobowiązał się pod przysięgą do złego - np., że zemści się na kimś - grzeszy ciężko, a przysięga jego jest nieważna i do niczego nie zobowiązuje. Kto ślubował uczynić coś złego, szydzi z Boga i ciężko Go obraża. Za bluźnierstwo i krzywoprzysięstwo karze Bóg często już w tym życiu. Grzechy te są zawsze grzechami ciężkimi, choćby odnosiły się do rzeczy małej.
Zwolnić od ślubów może Ojciec św. lub biskup, lub kapłan może tylko zmienić ślub na czyn równej lub większej wartości.
W roku jubileuszowym 9co 25 lat) może i zwyczajny kapłan zwolnić od ślubów.

(Cz. 2, I. 2 Ślub i przysięga, s.69)

203. Co to znaczy śłubować?

Ślubować znaczy zobowiązać się dobrowolnie pod grzechem wobec Boga do spełnienia rzeczy Bogu miłej.

(Cz. 2, I. 2 Ślub i przysięga, s.68)

202. Kto znieważa imiona święte?

Imiona święte znieważa ten, kto:
1. wymawia je w gniewie, niecierpliwości lub żartach,
2. bluźni, tj. czynem lub słowem ubliża Bogu lub Świętym,
3. przysięga w sprawach błahych, złych lub kłamliwych,
4. nie dotrzymuje ślubów Bogu uczynionych.

***
Wymawianie wszelkich imion świętych w zdziwieniu, gniewie lub żartach powinniśmy się szczególnie wystrzegać ze względu na wielką godność i majestat Boga.
Podoba się natomiast Bogu, jeśli wzywamy Jego pomocy, mówimy o Nim z uszanowaniem i w pokusach udzielamy się do Jezusa i Maryi.

(Cz. 2, I. 2 Zakaz znieważania imion świętych, s.68)

201. Czego zabrania Bóg w drugim przykazaniu i jaki nakaz z tego wynika?

"Nie będziesz brał imienia
Pana Boga nadaremno".

W drugim przykazaniu Bóg zabrania wszelkiego znieważania imion Świętych, a nakazuje nam mówić o Bogu i rzeczach świętych z jak największą czcią.

***
Imię Boga było tak czczone w Starym Zakonie, że go nigdy nie wymawiano - w czasie uroczystych modlitw mógł to wymienić tylko arcykapłan. I nam nie wolno wymieniać imienia Bożego niepotrzebnie, w gniewie lub w żartach, natomiast ze czcią i w rzeczywistej potrzebie winniśmy wymawiać je zawsze.
"Niechaj będzie Imię Pańskie Błogosławione odtąd i aż na wieki!" (Ps. 112,2)

(Cz. 2, I. 2 Zakaz znieważania imion świętych, s.68)

200. Dlaczego czcimy obrazy Świętych?

Czcimy obrazy Świętych, bo one przypominają nam osoby Świętych, pobudzają nas do naśladowania Świętych i do polecania się ich modlitwom.

***
Sekta obrazoburców czyli ikonoklastów wschodnio – rzymskim zwalczała cześć obrazów, dokonując zniszczenia bardzo cennych dzieł. W związku z tym II Sobór nicejski z 787 r. wyjaśnił naukę katolicką co do czci obrazów określając, że nie czcimy obrazu, lecz osobę, którą obraz przedstawia.
Cześć obrazów i relikwii odrzucają również kościoły protestanckie.

(Cz. 2, I. 1 Cześć Matki Bożej, Aniołów i Świętych, s.67-68)

199. Dlaczego mamy w poszanowaniu nie tylko osoby Świętych, ale szczątki ich ciał, czyli relikwie?

Mamy w poszanowaniu szczątki ciał Świętych, czyli relikwie, dlatego że ciała Świętych były mieszkaniem Ducha Świętego i Bóg za pośrednictwem relikwii daje nieraz wielkie łaskie i czyni cuda.

***
W każdym ołtarzu, na którym odprawia się Msza św., w „mensie”, czyli płycie kamiennej, ukryte są relikwie Świętych Męczenników. W pierwszych wiekach chrześcijaństwa bowiem odprawiano Mszę św. na grobach Męczenników w katakumbach.
Najcenniejszą relikwią są szczątki Krzyża św. i inne pamiątki męki Pańskiej.

(Cz. 2, I. 1 Cześć Matki Bożej, Aniołów i Świętych, s.67)

198. Co stało się z duszą i ciałem Najświętszej Maryi Panny po zakończeniu jej ziemskiego życia?

Najświętsza Maryja Panna, Matka Syna Bożego, po zakończeniu ziemskiego życia została z duszą i ciałem wzięta do nieba.

***
Prawda o Wniebowzięciu Najśw. Maryi Panny od czasów apostolskich była w Kościele powszechnym uznawana. W dniu 1 listopada 1950 r. papież Pius XII ogłosił tę prawdę jako dogmat i od tej chwili wiara w tę prawdę obowiązuje każdego katolika.

Ku czci Najśw. Maryi Panny obchodzimy w Kościele dwa uroczyste święta: Niepokalane Poczęcie 8 grudnia i Wniebowzięcie, czyli święto Matki Boskiej Zielnej – 15 sierpnia.
Inne święta Najśw. Maryi Panny: Oczyszczenie, czyli święto Matki Boskiej Gromnicznej obchodzimy 2 lutego, Zwiastowanie – 25 marca, Nawiedzenie – 2 lipca, Niepokalanego Serca Najśw. Maryi Panny – 22 sierpnia, Narodzenie, czyli święto Matki Boskiej Siewnej – 8 września, Imienia Maryi – 12 września, Matki Boskiej Bolesnej – piątek po Niedzieli Pasyjnej i 15 września, Matki Boskiej Różańcowej – 7 października, Boskiego Macierzyństwa Najśw. Maryi Panny – 11 października.
Miesiąc maj poświęca Kościół, przez codzienne nabożeństwa wieczorne i poranne, czci Najśw. Maryi Panny. Również w październiku Kościół zachęca wiernych do udziału w codziennych nabożeństwach różańcowych. Obydwa te nabożeństwa są obdarowane specjalnymi odpustami.

Ku czci świętych obchodzimy również dwa uroczyste święta: św. Apostołów Piotra i Pawła – 29 czerwca i Wszystkich Świętych – 1 listopada.
Wzorem cnoty czystości dla katolickiej młodzieży polskiej jest św. Stanisław Kostka.

Błogosławionymi ogłasza Ojciec święty tych, którzy się odznaczali niezwykłymi cnotami, zwłaszcza bohaterska miłością Boga i bliźniego. Gdy w procesie beatyfikacyjnym zostaną stwierdzone cuda uczynione przez boga za ich wstawiennictwem, Kościół zezwala ich czcić w jednym kraju lub zgromadzeniu zakonnym (beatyfikacja).
Po stwierdzeniu nowych przynajmniej dwóch cudów, w nowych procesie – kanonizacyjnym – Ojciec św. zalicza błogosławionego w poczet świętych, czyli kanonizuje go, a tym samym poleca go czcić w całym świecie katolickim. Papież jest nieomylny co do samej świętości kanonizowanego. Czcigodnymi sługami Bożymi nazywamy tych, których proces beatyfikacyjny za zgodą Stolicy św. został rozpoczęty.

(Cz. 2, I. 1 Cześć Matki Bożej, Aniołów i Świętych, s.66-67)

197. Dlaczego po Bogu powinniśmy najwięcej czcić Najśw. Maryję Pannę?

Po Bogu powinniśmy najwięcej czcić Najśw. Maryję Pannę dlatego, że:
1. Najśw. Maryja Panna jest Matką Syna Bożego,
2. ze wszystkich Świętych jest najświętszą, wolną nawet od grzechu pierworodnego,
3. jest Matką naszą i może nam u Boga wszystko wyprosić.

(Cz. 2, I. 1 Cześć Matki Bożej, Aniołów i Świętych, s.66)

196. Kogo powinniśmy czcić najwięcej ze wszystkich Świętych?

Najwięcej ze wszystkich Świętych powinniśmy czcić Najśw. Maryję Pannę, następnie św. Józefa i swego Patrona.

(Cz. 2, I. 1 Cześć Matki Bożej, Aniołów i Świętych, s.66)

195. Kiedy czcimy Świętych należycie?

Świętych czcimy należycie, gdy naśladujemy ich cnoty, modlitwą do nich skierowaną zabiegamy o pośrednictwo u Boga, dni ich czci poświęcone obchodzimy uroczyście.

(Cz. 2, I. 1 Cześć Matki Bożej, Aniołów i Świętych, s.66)

194. Dlaczego powinniśmy czcić Aniołow i Świętych?

Powinniśmy czcić Aniołów i Świętych, ponieważ są oni wiernymi sługami i przyjaciółmi Boga.

(Cz. 2, I. 1 Cześć Matki Bożej, Aniołów i Świętych, s.66)

193. Komu prócz Boga winniśmy oddawać cześć?

Prócz Boga winniśmy oddawać cześć Matce Bożej, Aniołom i Świętym.

***
Bogu powinniśmy oddawać cześć nie tylko bezpośrednio, ale i pośrednio przez cześć Matki Bożej, Aniołów i Świętych. Nie oddajemy jednak Świętym czci uwielbienia, należnej jedynie Bogu. Do Boga zwracamy się z prośbą o odpuszczenie grzechów, łaskę i zbawienie wieczne, a do Najśw. Maryi Panny i Świętych z prośbą o pośrednictwo u Boga.

(Cz. 2, I. 1 Cześć Matki Bożej, Aniołów i Świętych, s.65)

192. Jakie grzechy sprzeciwiają się miłości Boga?

Miłości Boga sprzeciwia się każdy grzech, a szczególnie świadoma nienawiść do Boga, niechęć lub obojętność wobec niego.
„Wszyscy, którzy mnie nienawidzą, kochają się w śmierci”. (Przyp. 8, 36).

(Cz. 2, I. 1 Miłość, s.65)

191. Jak powiniśmy miłować Boga?

Boga powinniśmy miłować z całego serca i ponad wszystko. Miłujemy Boga z całego serca i ponad wszystko, gdy wiernie spełniamy jego przykazania i jesteśmy gotowi raczej wszystko utracić, niż Go grzechem obrazić.
„Nie każdy, który mi mówi: Panie, Panie – wejdzie do królestwa niebieskiego. Ale kto wypełnia wolę Ojca mego, który jest w niebiesiach, ten wejdzie do królestwa niebieskiego”. (Mat. 7, 21).

(Cz. 2, I. 1 Miłość, s.65)

190. Co to jest miłość?

Miłość jest to cnota nadprzyrodzona, która sprawia, że miłujemy Boga nade wszystko dla Niego samego, a siebie samych i bliźniego dla Boga.

(Cz. 2, I. 1 Miłość, s.65)

189. Kto grzeszy przesadą nadziei?

Przesadną nadziei grzeszy ten, kto:
1. zuchwale grzeszy w nadziei miłosierdzia Bożego,
2. lekkomyślnie naraża swą duszę na niebezpieczeństwo grzechu lub swe zdrowie i życie na niebezpieczeństwo śmierci w nadziei, że go Bóg wyratuje,
3. świadomie wierzy, że może być zbawiony przez Boga bez swego wysiłku.

(Cz. 2, I. 1 Nadzieja, s.65)

188. Kto grzeszy brakiem nadziei chrześcijańskiej?

Brakiem nadziei chrześcijańskiej grzeszy ten, kto:
1. na widok swych grzechów rozpacza lub popada w zwątpienie o miłosierdziu Bożym,
2. narzeka na zrządzenie Boskie lub przestaje się modlić, gdy go Bóg rychło nie wysłuchuje,
3. świadomie nie ufa, że Bóg może dać łaskę potrzebną dla zbawienia duszy.

(Cz. 2, I. 1 Nadzieja, s.64)

187. Czego powinniśmy spodziewać się od Boga?

Od Boga powinniśmy spodziewać się pomocy we wszystkich potrzebach, szczególnie zaś łaski i odpuszczenia grzechów w życiu doczesnym, a po śmierci wiecznego zbawienia.

(Cz. 2, I. 1 Nadzieja, s.64)

186. Dlaczego powinniśmy zawsze i wszędzie ufać Bogu?

Powinniśmy zawsze ufać Bogu, bo:
1. Bóg jest wszechmocny, więc wszystko nam dać może,
2. jest miłosierny, więc chce nam dopomóc,
3. jest wierny w obietnicach swoich, więc da nam to, co nam dać obiecał.

„Proście, a będzie wam dane: szukajcie, a znajdziecie; kołaczcie, a będzie wam otworzone”. (Łuk. 11, 9).
Jezus Chrystus wysłużył nam męką i śmiercią wszystkie łaski, każe tylko prosić o nie z ufnością.

(Cz. 2, I. 1 Nadzieja, s.64)

185. Co to jest nadzieja?

Nadzieja jest to cnota nadprzyrodzona, która sprawia, że w oparciu o wszechmoc, dobroć i wierność Boga z ufnością oczekujemy zbawienia i łask potrzebnych do jego osiągnięcia.
„Albowiem nadzieją jesteśmy zbawieni”. (Rzym. 8, 24).

(Cz. 2, I. 1 Nadzieja, s.64)

184. Co powinniśmy czynić, aby nie utracić i nie osłabić swej wiary?

Aby nie utracić i nie osłabić swej wiary powinniśmy:
1. pogłębiać swą wiedzę religijną przez naukę religii, słuchanie kazań oraz studiowanie literatury religijnej,
2. pokusy przeciw wierze oddalać wzbudzając akt wiary,
3. w życiu stosować się do przykazań Bożych i praw kościelnych.

W rozmowach z ludźmi niewierzącymi należy dawać świadectwo prawdziwej treści wiary katolickiej.

(Cz. 2, I. 1 Wiara, s.63-64)

183. Kto grzeszy zabobonem?

Zabobonem grzeszy ten, kto wbrew Objawieniu Bożemu i nauce Kościoła rzeczom stworzonym przypisuje siłę nadprzyrodzoną, której nie mają.

***
Może zatem grzeszyć zabobonem ten, kto np. wierzy ślepo w liczbę 13, w sny, w gusła, we wróżenie z kart, bo te rzeczy nie mają siły nadzwyczajnej ani z natury, ani z ustanowienia Bożego, ani wskutek modlitw kościoła. Może grzeszyć również ten, kto używa „cudownych” modlitw, przepisuje i rozpowszechnia rzekome „listy z nieba”, ucieka się do guślarzy, znachorów, zamawiaczy itp.

Zabobonem grzeszy także ten, kto organizuje seanse spirytystyczne i bierze w nich udział, uprawia tzw. czarną magię lub czarnoksięstwo, to znaczy przy pomocy szatana chce czegoś niezwykłego dokonać albo przepowiadać przyszłość (wróżbiarstwo). Grzechem przeciwko wierze jest również przypisywanie człowiekowi przymiotów i właściwości Boskich.

(Cz. 2, I. 1 Wiara, s.63)

182. Kto grzeszy przeciwko wierze?

Przeciw wierze grzeszy ten, kto:
1. nie wierzy w Boga i prawdy, które Bóg objawił, albo jak np. heretycy, niektóre prawdy wiary odrzuca (brak wiary powszechnej).
2. wątpi w prawdy wiary i nie stara się odnaleźć i przyjąć prawdy (brak wiary mocnej),
3. ukrywa swą wiarę wtedy, kiedy powinien ją ujawnić (brak wiary stałej).

***
Katolik winien mieć szacunek dla każdej wiary płynącej z czystych pobudek, równocześnie jednak powinien podkreślać, że tylko wiara katolicka, jest prawdziwa.
Kto odrzuca jakąś prawdę chrześcijańską, chociaż wierzy, że Bóg ją objawił, grzeszy przeciwko Duchowi Świętemu.

(Cz. 2, I. 1 Wiara, s.63)

181. Jaka powinna być nasza wiara?

Nasza wiara powinna być powszechna, mocna, stała i żywa. Nie wolno odrzucać żadnej prawdy wiary objawionej przez Boga, bo Bóg nie może się mylić ani też wprowadzać w błąd. Gdy wierzymy we wszystko, co Bóg objawił mamy wiarę powszechną.
Nie wolno dobrowolnie wątpić, czyli myśleć, że może być inaczej, niż Bóg naucza. Kto wierzy bez wątpienia, ma wiarę mocną.
Nie wolno wstydzić się wiary ani też jej się wyrzekać. Kto się wiary nie wyrzeka ani jej się nie wstydzi, ma wiarę stałą.
Najważniejszą zaś jest rzeczą to, byśmy według wiary żyli, wtedy wiara nasza będzie żywa.
„Tak i wiara, jeśliby nie miała uczynków, martwa jest sama w sobie.” (Jak. 2, 17).

(Cz. 2, I. 1 Wiara, s.62)

180. Kiedy powinniśmy naszą wiarę wyznawać przed ludźmi?

Wiarę powinniśmy wyznawać publicznie, ilekroć nasze milczenie albo brak jawnego, odważnego wyznania wiary powoduje pośrednio zaprzeczenie wiary, wzgardę religii, obrazę Boga czy zgorszenie bliźniego.

„A tego, kto by się zaparł Mnie przed ludźmi, zaprę się i Ja przed Ojcem moim, który jest w niebiesiach.” (Mat. 10, 33).
(Cz. 2, I. 1 Wiara, s.62)
 czytaj dalej

179. Dlaczego wiara jest konieczna do zbawienia?

Wiara jest do zbawienia koniecznie potrzebna, bo bez wiary nie można poznać Boga i uczcić Go należycie.

„Kto wierzy i ochrzci się, zbawion będzie, a kto nie uwierzy, będzie potępiony.” (Mar. 16, 16).
„Bez wiary bowiem nie podobna podobać się Bogu”. (Hebr. 11, 6).

(Cz. 2, I. 1 Wiara, s.62)
czytaj dalej

178. Co to jest wiara?

Wiara jest to cnota nadprzyrodzona, która z pomocą łaski sprawia, że przyjmujemy za prawdę to, co Bóg objawił, a Kościół do wierzenia podaje.

***
Prawdy objawione przyjmujemy nie tylko dlatego, że rozumem odkryliśmy ich wewnętrzną prawdę, ale przez wzgląd na powagę Boga objawiającego, który nie może się omylić ani w błąd wprowadzić. Prawdy zawarte w Objawieniu nie dają się udowodnić rozumowo, nie sprzeciwiają się jednak rozumowi. Wierzyć zatem po chrześcijańsku znaczy tyle, co pod wpływem światła i pobudzenia Bożego dawać posłuch słowu Bożemu.

(Cz. 2, I. 1 Wiara, s.61-62)
czytaj dalej

177. Kto grzeszy przeciwko pierwszemu przykazaniu Bożemu?

Przeciwko pierwszemu przykazaniu grzeszy ten, kto:
1. nie posiada wiary, nadziei i miłości ku Bogu,
2. nie modli się wcale lub modli się z dobrowolnym roztargnieniem i niedbale,
3. nie oddaje uszanowania osobom, rzeczom i miejscom poświęconym albo znieważa je, popełniając świętokradztwo,
4. sprzedaje lub kupuje wbrew prawu kościelnemu godności kościelne albo rzeczy poświęcone kultowi religijnemu, popełniając symonię.

„I wszedł Jezus do świątyni Bożej, i powyrzucał wszystkich sprzedających i kupujących w świątyni, a stoły bankierów i ławy sprzedawców gołębi poprzewracał”. (Mat. 21, 12).

(Cz. 2, I. 1 Nakaz wewnętrznej i zewnętrznej czci Boga, s.61)
czytaj dalej

176. Kiedy oodajemy Bogu najwyższą cześć w sposób zewnętrzny?

Oddajemy Bogu cześć najwyższą w sposób zewnętrzny, gdy:
1. bierzemy udział w Mszy św., modlitwach i obrzędach kościelnych,
2. oddajemy uszanowanie rzeczom świętym i poświęconym czci Bożej, np. Najśw. Sakramentowi, kościołom, krzyżom i obrazom świętym.

***
Wyrażamy cześć zewnętrzną Bogu wtedy, gdy przechodząc koło kościoła wstępujemy do niego, aby oddać cześć Jezusowi Chrystusowi w Najśw. Sakramencie, przed krzyżem odkrywamy głowę, klękamy przy spotkaniu kapłana niosącego Wiatyk, bierzemy udział w procesjach publicznych itp.

(Cz. 2, I. 1 Nakaz wewnętrznej i zewnętrznej czci Boga, s.61)
czytaj dalej

175. Kiedy czcimy Boga wewnętrznie?

Czcimy Boga wewnętrznie, gdy:
1. wierzymy w to, co Bóg objawił (cnota wiary),
2. ufamy silnie, że Bóg nam pomoże (cnota nadziei)
3. Boga miłujemy nade wszystko (cnota miłości),
4. modlimy się i żyjemy pobożnie (cnota pobożności i religijności).

***
Należy się jednak Bogu i cześć zewnętrzna, tym bardziej że człowiek społecznie winien czcić Boga i zewnętrznymi objawiamy czci Bożej pobudzić drugich do uwielbienia Boga.

(Cz. 2, I. 1 Nakaz wewnętrznej i zewnętrznej czci Boga, s.60-61)
czytaj dalej

174. Czego zabrania Bóg w pierwszym przykazaniu i jaki nakaz z tego przykazania wynika?

"Nie będziesz miał bogów
cudzych przede mną".

Bóg w pierwszym przykazaniu zabrania oddawać cześć bogom fałszywym i nakazuje czcić najwyższą czcią jedynego Boga.

***
W przykazaniu tym Bóg poucza, że On jeden jest Bogiem prawdziwym i Jego tylko należy czcić. Wzorem oddania Bogu czci najwyższej jest król Dawid w swych psalmach.
„Chwalcie dzieci Pana, chwalcie imię Pańskie”. (Ps. 112, 1).
Człowiek posiada ciało i duszę i dlatego ma czcić Boga nie tylko zewnętrznie, tj. ciałem, ale przede wszystkim duszą. Zapomnieli o tym faryzeusze i dlatego Jezus Chrystus mówił o nich:
„Lud ten czci mię wargami, ale serce ich daleko jest ode mnie”. (Mat. 15, 8)

(Cz. 2, I. 1 Nakaz wewnętrznej i zewnętrznej czci Boga, s.60)
czytaj dalej

173. Wymień Dziesięć przykazań Bożych.

Jam jest Pan Bóg twój:
1. Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną.
2. Nie będziesz brał imienia Pana Boga twego nadaremno
3. Pamiętaj, abyś dzień święty święcił.
4. Czcij ojca twego i matkę swoją.
5. Nie zabijaj.
6. Nie cudzołóż.
7. Nie kradnij.
8. Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu.
9. Nie pożądaj żony bliźniego swego.
10. Nie pożądaj żadnej rzeczy bliźniego swego.

(Cz. 2, I. O Dziesięciu przykazaniach Bożych, s.60)
czytaj dalej

172. Jakie słowa umiescił Bóg na początku Dziesięciu przykazań?

Na początku Dziesięciu przykazań Bożych Bóg umieścił następujące słowa: „jam jest Pan Bóg twój”.
Tymi słowami Bóg podkreślił, że ma prawo jako Bóg dawać przykazania, które my winniśmy zachowywać.

(Cz. 2, I. O Dziesięciu przykazaniach Bożych, s.59)
czytaj dalej

171. Jak dzieli się Dziesięć przykazań Bożych?

Dziesięć przykazań Bożych dzieli się na dwie części. Pierwsze trzy przykazania mówią o stosunku człowieka do Boga, a siedem następnych o stosunku człowieka do bliźnich i do samego siebie.

(Cz. 2, I. O Dziesięciu przykazaniach Bożych, s.59)
czytaj dalej

170. Co nazywamy Dekalogiem?

Dekalogiem nazywamy zbiór dziesięciu przykazań, które Bóg dał Mojżeszowi na górze Synaj, a Jezus Chrystus przyjął i objawił w Kazaniu na Górze oraz zatwierdził w Nowym Testamencie.
„A jeśli chcesz wnijść do żywota, zachowuj przykazania”. (Mat. 19, 17)

Przykazania objęte dekalogiem są podstawą etyki chrześcijańskiej i chrześcijańskiego ujęcia stosunków między ludźmi.

(Cz. 2, I. O Dziesięciu przykazaniach Bożych, s.59)
czytaj dalej

169. Powtórzenie Składu Apostolskiego

Wierzę, to jest wyznaję:
1. że Bóg jest jeden w trzech Osobach, wszechmocny i nieskończenie doskonały, Stwórca i Pan nieba i ziemi,
2. że Jezus Chrystus jest jedynym Synem Boga Ojca i Panem naszym,
3. że stał się człowiekiem za sprawą Ducha Świętego i że narodził się w Betlejem z Najświętszej Maryi Panny.
4. że za rządów Piłata Ponckiego cierpiał i umarł na krzyżu, i został złożony w grobie
5. że dusza Jezusa Chrystusa zstąpiła do otchłani, a trzeciego dnia wróciła do ciała I Jezus Chrystus żywy powstał z grobu,
6. że czterdziestego dnia po zmartwychwstaniu wstąpił Jezus Chrystus do nieba i odtąd nie tylko jako Bóg, ale i jako człowiek rządzi całym światem,
7. że na końcu świata przyjdzie Jezus Chrystus z nieba na ziemię, aby sądzić wszystkich ludzi dobrych i złych,
8. że trzecią Osobą Boską jest Duch Święty, pochodzący od Boga Ojca i Syna Bożego,
9. że Jezus Chrystus dla zbawienia ludzi założył na ziemi kościół swój powszechny, czyli katolicki, i że w tym Kościele Święci w niebie, dusze w czyśćcu i wierni na ziemi są duchowo ze sobą złączeni,
10. że Jezus Chrystus dał Kościołowi władzę odpuszczenia grzechów i kar za grzechy,
11. że na końcu świata ciała nasze zmartwychwstaną i
12. że prócz doczesnego życia istnieje życie wieczne w niebie lub w piekle.
Tak jest, bo Bóg sam to objawił i nieomylny Kościół tak naucza.

(Cz. 1, III. 3, s.56-57)
czytaj dalej

168. Co oznacza słowo "Amen" i dlaczego Skład Apostolski kończy się tym słowem?

Słowo „Amen” wzięte z języka hebrajskiego znaczy dosłownie: „Niech się tak stanie”, kończymy tym słowem Skład Apostolski, aby podkreślić, że wszystko, co zawiera się w dwunastu artykułach wiary, jest prawdą.

(Cz. 1, III. 3, s.56)
czytaj dalej

167. Jaki drugi sąd czeka człowieka?

Po zmartwychwstaniu ciał czeka każdego człowieka Sąd powszechny, czyli ostateczny, na którym Bóg wyda ostateczny wyrok wynagradzając sprawiedliwych, a karząc potępionych.
„Wtedy rzecze król tym, którzy będą po prawicy jego: Pójdźcie, błogosławieni Ojca mego, i posiądźcie królestwo zgotowane wam od założenia świata.” (Mat. 25, 34).
„Wtedy rzecze i tym, którzy będą po lewicy: Idźcie precz ode mnie, przeklęci, w ogień wieczny, który zgotowany jest diabłu i aniołom jego.” (Mat. 25, 41).

(Cz. 1, III. 3 Sąd szczegółowy i ostateczny, s.55-56)
czytaj dalej

166. Co czeka duszę ludzką zaraz po śmierci człowieka?

Zaraz po śmierci człowieka, to jest po rozłączeniu się duszy i ciała, duszę ludzką czeka sąd Boży, który nazywamy szczegółowym, ponieważ dotyczy on wszystkich myśli, słów i uczynków każdego człowieka. Po tym sądzie każdą duszę czeka albo szczęście wieczne, albo potępienie, albo kara doczesna w czyśćcu.
„Przeto każdy z nas z samego siebie zda sprawę Panu.” (Rzym, 14, 12).

(Cz. 1, III. 3 Sąd szczegółowy i ostateczny, s.55)
czytaj dalej

165. Co trzeba czynić, aby być przygotowanym na śmierć?

Aby być przygotowanym na śmierć, trzeba żyć w stanie łaski, spełniać dobre uczynki i modlić się o śmierć szczęśliwą.
„I wy bądźcie gotowi, bo Syn Człowieczy nadejdzie w godzinie, w której się nie spodziewacie.” (Łuk. 12, 40).

(Cz. 1, III. 3 Sąd szczegółowy i ostateczny, s.55)
czytaj dalej

164. Co nazywamy rzeczami ostatecznymi?

Rzeczami ostatecznymi nazywamy śmierć, sąd, niebo i piekło.

(Cz. 1, III. 3 Sąd szczegółowy i ostateczny, s.55)
czytaj dalej

163. Na czym polegają cierpienia dusz w czyśćcu?

Cierpienia dusz w czyśćcu polegają na smutku, tęsknocie do Boga oraz na mękach, które będą trwały aż do odpokutowania kary doczesnej.

(Cz. 1, III. 3 Czyściec, s.55)
czytaj dalej

162. Co to jest czyściec?

Czyściec jest to miejsce kary doczesnej po śmierci.
„Powiadam ci, nie wynijdziesz stamtąd, dopóki nie oddasz nawet ostatniego szelążka.” (Łuk. 12, 59).

(Cz. 1, III. 3 Czyściec, s.55)
czytaj dalej

161. Co czeka dusze, które nie są potępione, ale nie odpokutowały kar doczesnych za grzechy?

Dusze, nie odpokutowały kar doczesnych za grzechy, czeka kara czasowa w czyśćcu.

(Cz. 1, III. 3 Czyściec, s.55)
czytaj dalej

160. Kogo czeka kara wieczna?

Kara wieczna czeka tych, którzy umarli bez łaski uświęcającej, dobrowolnie przez grzech śmiertelny odchodząc od Boga.

(Cz. 1, III. 3 Kara wieczna, s.54)
czytaj dalej